ТР Хөкүмәт Йортында коммуналь хезмәтләргә тарифларны үзгәртүгә багышланган брифинг узды
Татарстанда 1 июльдән коммуналь хезмәтләргә яңа тарифлар билгеләнде. Коммуналь түләүләрнең ничек үзгәрүе турында журналистларга Тарифлар буенча ТР дәүләт комитеты рәисе Александр Груничев мәгълүмат бирде. Брифинг ТР Хөкүмәте Йортында узды.
Александр Груничев билгеләп үткәнчә, 1 июльдән Татарстан Республикасында, Федераль закон таләпләре нигезендә, коммуналь хезмәтләргә тарифларның чираттагы үзгәреше тәгаенләнде. Тарифларны бәя ягыннан җайга салу күп кенә законнар, электр энергетикасы, җылылык белән тәэмин итү, су белән тәэмин итү, су бүлү, газ белән тәэмин итү һәм башкалар турында норматив һәм закон актлары белән регламентланган, аларның саны йөздән артык документка җитә. 2022 елга 239 предприятие өчен барлыгы 534 тариф кабул ителгән.
Спикер билгеләп үткәнчә, төбәкнең коммуналь өлкәсендә 30 мең хезмәткәр эшли, уртача хезмәт хакы 30 мең сум, бу республика буенча уртача күрсәткечтән түбәнрәк. Коммуналь оешмалар заявкалары буенча индекс 12%тан артык тәшкил иткән, ләкин Монополиягә каршы федераль хезмәт, ТР Хөкүмәте һәм Тарифлар буенча ТР дәүләт комитетының уртак эшен исәпкә алып, ТР Хөкүмәте карары белән 855 берәмлек өчен 6,2% күләмендә уртача индекс билгеләнгән. Шул ук вакытта оешмалар судларда чыгымнарның теге яки бу статьяларын яклауга хокуктан файдалана алалар.
«Торак-коммуналь хезмәтләргә тарифлар Казанда, шулай ук Татарстанның 57 муниципаль берәмлегендә артачак, анда рөхсәт ителгән чикләрдә тайпылышлар кулланылган, ул республика өчен 3% күләмендә билгеләнгән», – диде А. Груничев.
Ул мондый карар газ һәм электр энергиясенә бәяләр артуга бәйле рәвештә кабул ителүен аңлатты. Казанда 2022 елга караганда 13%ка артып киткән чик индекс билгеләнгән. «9,2% чикләрендә тарифлар үзгәрү сәбәпләре турында өстәмә рәвештә хәбәр итәргә телим. Бу – 24 шәһәр, 17 шәһәр тибындагы поселок һәм 17 авыл җирлеге. Беренче сәбәбе – юынтык суларны сыйфатлы чистартуны тәэмин итү өлешендә федераль закон таләпләрен үтәү. Яңа биологик чистарту корылмалары федераль һәм республика программалары хисабына төзелә. Әмма аларны алга таба эксплуатацияләү һәм агымдагы ремонт гамәлдәге тарифлар өстенә төшә. Бу 2022 елда 12 муниципаль берәмлектә яшәүчеләргә кагыла», – дип белдерде спикер.
Икенче сәбәбе – халык өчен электр энергиясенә тарифларны төрлечә субсидияләүне бетерү. Сүз 2022 елда электр плитәләре 0,72 тән 0,74 гә кадәр булган шәһәр йортлары өчен тарифларга карата киметелгән коэффициентларны яңадан карау турында бара. Шул ук вакытта авыл халкы өчен ташламалар элеккеге дәрәҗәдә сакланган. Өченче сәбәбе – төп җитештерү персоналының хезмәт хакының түбән булуы. Коммуналь инфраструктура объектларын реконструкцияләү һәм модернизацияләү буенча инвестпрограммаларны гамәлгә ашыру дүртенче фактор булды. 2022 елга тариф өлеше әлеге максатларга юнәлдерелгән гомуми финанслаудан 50% тәшкил итә», – дип билгеләп үтте А. Груничев.
1 июльдән халык өчен газ тарифы – 3%ка, 18 тиенгә, ягъни 6,25 сумга кадәр арткан. Халык өчен газга тарифлар буенча Идел буе федераль округы төбәкләре арасында Татарстан артуы ягынна мониторингта бишенче урында тора.
«Түләүләр 6,2%ка арткан очракта, бу башка округларга караганда югарырак, без Идел буе федераль округындагы уртача күрсәткечләр буенча күтәрелмәдек һәм шундый ук урыннарны алып торабыз. Бу алдагы тариф кампанияләрендә уртача күрсәткечләр буенча, башка федераль округларга караганда, ставкаларның түбән булуына бәйле. Без аларны хәтта тарифлар үсеше булганда да куып тота алмыйбыз», - дип билгеләп үтте Тарифлар буенча ТР дәүләт комитеты рәисе.
Газ плитәсеннән файдаланучыларның күпчелеге өчен электр энергиясенә тарифның июль аенда үсеше 4,6% яки 19 тиенгә арткан. Электр плитәләреннән файдаланучылар өчен артым 8,5% тәшкил итте (25 тиенгә артым). Авыл халкы өчен артым 4,5% тәшкил итә (+13 тиен). Каты көнкүреш калдыкларын чыгаруга тарифлар да артты. Идел буе федераль округы төбәкләре арасында электр энергиясенә тарифлар буенча төбәк 11 нче урында тора.
«Төбәк операторларының хезмәт күрсәтүләренә бердәм тарифлар 1 июльдән бер кубометрга 508 сум тәшкил итә, өстәмә бәяләргә салым белән үсеш 4% тәшкил итәчәк. Каты көнкүреш калдыклар белән эш итү өлкәсендәге хезмәт күрсәтү өчен түләү түбәндәгечә булачак: күп фатирлы йортта бер кешегә аена 99,93 сум (4%ка үсеш) һәм индивидуаль торак йортларда аена бер кешегә 108,4 сум (4%ка үсеш)», – дип аңлатты Александр Груничев.
Идел буе федераль округы төбәкләре арасында Татарстан каты көнкүреш калдыклары белән эш итүгә тарифлар буенча дүртенче урында тора. Республика буенча халык өчен эчәр суга тарифлар үсеше 6,9% тәшкил итәчәк. Июльдән бер кубометр су уртача 28,69 сум тора. Халык өчен эчәр суга тарифлар буенча Идел буе федераль округы төбәкләре арасында республика дүртенче урында тора. Республиканың көньяк-көнбатышына китерелә торган су – иң кыйммәтле су.
1 июльдән су бүлүгә уртача тариф 26 сум тәшкил итә, ул 9,2%ка артты. Идел буе федераль округы төбәкләре арасында су бүлү тарифлары буенча Татарстан сигезенче урында тора. 1 июльдән халык өчен җылылык энергиясенә уртача тариф гигакалориягә 6,7% үсеш белән 2012,34 сум тәшкил итә. Идел буе федераль округы төбәкләре арасында Татарстан әлеге күрсәткеч буенча алтынчы урында тора.
Июль ае өчен татарстанлыларның түләүләрендә «инвестиция өстәмәләре» дигән яңа юл булмаячак. Бу хакта ТР Төзелеш, архитектура һәм ТКХ министрының беренче урынбасары Алексей Фролов хәбәр итте. "Түләүләрдә өстәмә юл булмаячак. 1 июльдән Казанда үзгәрешләр булачак, анда су һәм су бүлү буенча инвестицион программаны раслау турында карар кабул ителде. 1 июльдән су һәм ташландык суларны агызу өчен түләү дәрәҗәсе, расланган тариф эченә салынган инвестиция өстәмәсен исәпкә алып, Казан шәһәре буенча шактый артачак. Инвестиция программасына аерым юллар түләү документында каралмаган», - диде ул.
Җайга салынулы тарифлардан тыш, җайга салынмый торган өлеше дә бар. Бу торак бинаны карап тоту өчен түләү, ул Торак кодексы нигезендә милекчеләр җыелышында билгеләнергә тиеш. Кайбер муниципалитетлар буенча республика буенча түләүләрнең 5%ы чикләрендә түләүне үзгәртү турында карар кабул ителде. Капиталь ремонт өчен түләү күләме үзгәрмәгән.
Торак-коммуналь хезмәтләр өчен түләүне киметү өчен, татарстанлыларга элеккечә үк индивидуаль исәпкә алу приборларын урнаштырырга, тикшерүләрне вакытында узарга һәм счетчикларның мәгълүматларын даими хәбәр итәргә киңәш итәләр. Сүз уңаеннан, төбәкнең 90% йорт хуҗалыклары исәпкә алу приборлары белән җиһазландырылган инде. Моннан тыш, түбән керемле кешеләр өчен социаль ярдәм чаралары да гамәлдә. А. Груничев сүзләренә караганда, 2021 елда 100,3 мең гаилә өчен түләнгән субсидияләрнең гомуми суммасы 1,3 млрд. сум тәшкил иткән.
ТР хезмәт, эш белән тәэмин итү һәм социаль яклау министры урынбасары Наталья Бутаева хәбәр иткәнчә, республиканың 2022 елга социаль ярдәм чараларын күрсәтүгә гомуми чыгымнары коммуналь хезмәтләргә түләү буенча гына да 8,6 млрд. сум күләмендә каралган.