Татарстан Хөкүмәте Йортында узган брифингта Ватанны саклаучылар елының ничек узуы турында сөйләделәр
Татарстанда Ватанны саклаучылар елында һәм Бөек Ватан сугышында Җиңүнең 80 еллыгын бәйрәм итү елында патриотик акцияләр, чаралар һәм Хәрби дан көннәре узачак. Ветераннар бүләкләр алачак, ә МХОдә катнашучылар яңа «Батырлар. Татарстан Геройлары" программасы буенча идарәчеләр белеме алачак. Бу хакта бүген Татарстан Республикасы Министрлар Кабинетында узган брифингта сөйләделәр.
Татарстанда ветераннарга Бөек Ватан сугышында Җиңүнең 80 еллыгына 7,8 мең юбилей медале тапшырылачак. Бүгенгә 2,7 мең бүләк тапшырылган инде, дип сөйләде Татарстан Республикасы Премьер-министры урынбасары Ләйлә Фазлыева.
"Медальләр тапшыру инде үткәрелә һәм 1 апрельгә кадәр тәмамланачак", - дип хәбәр итте ул.
Шулай ук Бөек Ватан сугышында катнашучыларның барысына да үзе яшәгән муниципалитетның «Мактаулы гражданы» исеме биреләчәк. Хәзерге вакытка бу исемне 146 фронтовик алган.
Ел саен ветераннар 10 мең сум акчалата түләү ала. «2025 елда, Җиңүнең 80 еллыгы уңаеннан, 55 һәм 80 мең сум күләмендә арттырылган түләүләр каралган», - дип хәбәр итте РФ Пенсия һәм социаль иминият фондының ТР буенча бүлеге идарәчесе Эдуард Вафин.
Сугыш инвалидлары һәм ветераннары, нацист концлагерьларының, төрмәләренең һәм геттоларының элеккеге балигъ булмаган тоткыннары, сугышта һәлак булганнарның тол хатыннары яки тол ирләре, шулай ук «Блокадалы Ленинградта яшәүче», «Камалышта калган Севастопольдә яшәүче» һәм «Камалышта калган Сталинградта яшәүче» тамгалары тапшырылганнар 80әр мең сум алачак.
1941 елның 22 июненнән 1945 елның 9 маена кадәр тылда кимендә алты ай хезмәт иткән (оккупацияләнгән территорияләрдән тыш) һәм СССР орденнары яки медальләре белән бүләкләнгән, шулай ук элеккеге балигъ булган концлагерь тоткыннары 55әр мең сум алачак. Түләүләрне апрельдә пенсия белән бергә автомат рәвештә күчерәчәкләр.
"Иң өлкән тыл хезмәтчәне – Галина Салих кызы, ул Алабугадан, аңа 107 яшь. Ә иң яше - Чаллыда үлгән сугыш ветеранының тол хатыны, аңа 61 яшь. Бөек Ватан сугышында катнашучылар арасында иң олысы – Ютазы авылында яшәүче Мохтәрәмә Хәйретдинова, аңа 105 яшь. Бөек Ватан сугышында иң яшь катнашучы - Казаннан Николай Андреевич, аңа 96 яшь", - дип сөйләде Вафин.
Моннан тыш, ТР Рәисе Рөстәм Миңнеханов карары белән республика бюджетыннан федераль түләүгә өстәмә рәвештә бер тапкыр бирелә торган акчалата түләү каралган:
Бөек Ватан сугышы инвалидларына, Бөек Ватан сугышында катнашучыларга, Икенче бөтендөнья сугышы чорында фашистлар һәм аларның союздашлары тарафыннан төзелгән концлагерьларның, геттоларның һәм башка мәҗбүри тоту урыннарының балигъ булмаган элеккеге тоткыннарына 50 мең сум күләмендә;
үлгән (һәлак булган) Бөек Ватан сугышы инвалидларының һәм Бөек Ватан сугышында катнашучыларның тол хатыннарына (тол ирләренә) 10 мең сум күләмендә.
Бу акчаларны апрель-май айларында күчерәчәкләр.
Татарстанда Бөек Ватан сугышы ветераннарына һәм тыл хезмәтчәннәренә киңәйтелгән социаль ярдәм күрсәтелә. Аларга торакка субсидияләр, торак-коммуналь хезмәтләр өчен түләүгә ташламалар, юл өчен түләүгә ташламалар һәм башка ярдәм чаралары бирелә.
Татарстан Республикасының хезмәт, эш белән тәэмин итү һәм социаль яклау министры Эльмира Зарипова хәбәр иткәнчә, 2008 елдан 2024 елга кадәр республика ветераннарны торак белән тәэмин итү өчен федераль бюджеттан 20 млрд сумнан артык акча алган. Шул вакыт эчендә торак шартларын яхшыртуга субсидияләрне 19 144 ветеран алган, ә 1 699 йортта ремонт ясалган.
Моннан тыш, ветераннар торак-коммуналь хезмәтләр өчен түләүгә 50% ташлама ала.
Сугышта катнашучыларга, шулай ук яраланулар аркасында инвалид булган ветераннарга бушлай протезлар (теш протезларыннан тыш) һәм протез-протопедик эшләнмәләр бирелә. Шулай ук алар навигация чорында су транспортында йөрүгә 50% ташламадан файдалана алалар.
Бөек Ватан сугышы инвалидларына айлык акчалата компенсация каралган:
I төркем өчен - 23 939 сум,
II төркем өчен - 11 969 сум,
III төркем өчен - 4 787 сум.
Тыл хезмәтчәннәре дә айлык түләүләр ала, шулай ук теш протезлары һәм колак протезлары ясауны бушлай эшли алалар. Моннан тыш, сугышта катнашучыларга реабилитацияләүнең техник чаралары һәм аларны мөстәкыйль сатып алулары өчен компенсация бирелә. Ветераннар шулай ук шифаханәләрдә ял итә алалар.
Татарстанда өстәмә социаль ярдәм чараларын махсус хәрби операциядә катнашучылар һәм аларның гаилә әгъзалары ала. Контрактчылар һәм мобилизацияләнгәннәр түләүләр ала, аларның балалары – мәктәпләрдә түләүсез туклану, ә гаиләләр – торак йортларга газ кертүгә субсидияләр.
"Ватанны саклаучылар елында Татарстан Хезмәт министрлыгының аерым игътибарында бүген махсус хәрби операция зонасында хәрби хезмәт узучылар", – дип билгеләде Зарипова.
Контрактка кул куйган кешеләр өчен бер мәртәбә бирелә торган түләүләр гамәлдә. 23 гыйнвардан Татарстанда МХОгә китүчеләр 2,8 млн сум ала. Түләүләр күләменең артуы республикада түләүләрнең артуына бәйле.
Махсус хәрби операциядә катнашучыларның балалары 20 мең сум күләмендә бер тапкыр бирелә торган түләүләр ала. Балалар туганда, гаиләләр балалар өчен бүләк комплектлары ала. МХОдә катнашучыларның гаиләләре торак йортларга газ кертүгә субсидиядән файдалана ала. Хәрбиләрнең өлкән яшьтәге гаилә әгъзалары беренче чиратта санаторийларга юллама алу хокукыннан файдаланалар, өйләрендә бушлай социаль хезмәтләр һәм башка ташламалар алалар.
Шулай ук ташламага ия булучылар өчен айлык акчалата түләү (ААТ) – социаль түләү дә түләнә. Социаль фонд хәрбиләрнең йөкле хатыннарына бер тапкыр бирелә торган түләүләр, хезмәт чорына 3 яшькә кадәрге балага айлык түләүләр бирә. Моннан тыш, гаиләләр бала туганда һәм тәрбияләгәндә айлык пособиегә дәгъва итә ала, шул исәптән 12 атнага кадәр исәпкә баскан йөкле хатын-кызларны да.
МХО зонасыннан кайткач, татарстанлылар медицина һәм социаль тернәкләнү узалар, эшкә урнашуда ярдәм алалар. Татарстан Рәисе карары буенча төбәктә инвалидларны тернәкләндерү буенча биш үзәк модернизацияләнде, аларда яңа бүлекләр ачылды, 412 урын булдырылды.
2024 елдан «Идел» Республика инвалидларны социаль тернәкләндерү үзәге базасында даими рәвештә чит кеше каравына мохтаҗ инвалидларны тернәкләндерү өчен махсус шартлар тудырылган.
Хәзерге вакытта МХОдән кайткан 1,7 меңнән артык кеше эшкә урнашуда ярдәм алган. Махсус хәрби операциядә катнашучыларның 90%ы элеккеге эш урыннарына кайткан. Сәламәтлеге торышы аркасында яки башка сәбәпләр аркасында эшен алыштырырга карар кылган кешеләр 400 программа буенча яңадан белем ала ала. Укулар «Кадрлар» яңа илкүләм проекты, шулай ук мәшгульлеккә ярдәм итү республика программасы ярдәмендә үткәрелә. "Әгәр граждан үз эшен ачарга тели икән, республика бюджетыннан 145 мең сум күләмендә бер мәртәбә бирелә торган финанс ярдәме алырга мөмкин. Узган ел сигез кеше үз эшен ачты", - диде Эльмира Зарипова.
Татарстаннан МХОдә катнашучылар өчен тәүлек буе бушлай «Өмет линиясе» психологик ярдәм телефоннары, шулай ук күчмә психологик бригадалар эшли, алар турында «Ватанны саклаучылар» дәүләт фондының Татарстан Республикасы буенча филиалы җитәкчесе Гүзәл Удачина сөйләде.
"Клиник психологлар – Республика психиатрия клиникасы хезмәткәрләре эшли. Безнең актив партнерларыбыз мәгариф системасы, социаль яклау, яшьләр сәясәте психологлары", - диде ул.
«Ватанны саклаучылар» дәүләт фондының Татарстан Республикасы филиалы шулай ук МХОдә катнашучыларны эшкә урнаштыруда ярдәм күрсәтә. Бүгенге көндә аларга мөрәҗәгать иткән ветераннарның 83%ы эшкә урнаштырылган. Узган ел 24 махсуслаштырылган вакансияләр ярминкәсе үткәрелгән. МХОдә катнашучылар югары һәм урта һөнәри уку йортларына кергәндә ташламалардан файдаланалар.
Узган атнада Татарстан Рәисе Рөстәм Миңнеханов Россия Президенты Владимир Путин кушуы буенча гамәлгә ашырыла торган "Геройлар заманы" федераль программасы аналогы -"Батырлар. Татарстан Геройлары" программасы башланып китүне хәбәр итте .
Төбәк программасы ветераннарның һәм махсус хәрби операциядә катнашучыларның идарә итү потенциалын һәм лидерлык сыйфатларын ачуга юнәлдерелгән.
"Программада катнашу өчен гаризалар 18 февральдән 30 мартка кадәр кабул ителә, сайлап алу өч этаптан тора. Беренче этап - онлайн-анкета тутыру, эссе язу. Кичәге көнгә 641 заявка бирелгән. Анкеталар «Россия – мөмкинлекләр иле» сайтында тутырыла, белем, яшәү урыны турында мәгълүматлар күрсәтелә», – дип хәбәр итте КФУның дәүләт һәм муниципаль идарә югары мәктәбе директоры, «Батырлар. Татарстан Геройлары" программасының база мәйданчыгы җитәкчесе Игорь Привалов.
Ул аңлатканча, эсседә программада катнашучылар ни өчен гариза биргәннәрен, дәүләт һәм муниципаль хезмәткә шәхсән нәрсә белән файдалы була алуларын, аларның нинди сыйфатларын хезмәттәшләре һәм дуслары бәяләвен язарга тиеш.
Икенче этап 2 апрельдән 4 апрельгә кадәр онлайн-тест формасында узачак. Әлеге этапта катнашучыларның идарә итү потенциалына бәя биреләчәк. Өченче этап 21 апрельдән 19 майга кадәр турыдан-туры әңгәмә рәвешендә узачак. Анда иң күп балл җыйган кандидатлар чакырылачак. Конкурска нәтиҗәләр 16 июньдә иҗтимагый совет тарафыннан ясалачак.
Программа 538 академик сәгатькә исәпләнгән, стажировкалар, остазлар белән эшләүне үз эченә ала. Укыту дүрт модульгә бүленәчәк: дәүләт сәясәте һәм дәүләт идарәсе системалары, икътисад һәм финанслар, төбәк һәм муниципаль идарә, идарә итүнең заманча технологияләре.